Beskid Myślenicki – un argument pentru diviziunea turistică a Carpaților
Dariusz Dyląg
Streszczenie: Jeszcze na początku lat 30. XX w. nie istniała jednolita nazewnicza regionalizacja dotycząca poszczególnych części Karpat. Te same grupy górskie nosiły często po kilka różnych nazw, a ich granice były płynne, co wywoływało liczne nieporozumienia i dezorientację wśród ówczesnych turystów karpackich. Panował pogląd, iż najbardziej właściwe są nazwy używane przez miejscową ludność, ewentualnie te nazwy geograficzne, które były na nich wzorowane. Ciekawe uściślenie zaproponował w 1914 r. w swoim przewodniku po Beskidach Zachodnich Kazimierz Sosnowski, który oparł się na funkcjonującym w terenie nazewnictwie administracyjnym, związanym z istniejącymi od dziesiątków lat powiatami ziemskimi. Pierwszy profesjonalny podział Karpat pod względem turystycznym opublikował w 1936 r. w czasopiśmie „Turysta w Polsce” Mieczysław Orłowicz, który dwa lata później – poprawiony i uzupełniony – umieścił w zeszycie 4. Komunikatów Studium Turyzmu Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor artykułu prześledził pokrótce perypetie nazewnicze grupy górskiej od połowy XIX w. nazywanej Górami Myślenickimi, a następnie od początku XX w. – Beskidem Myślenickim. Nieprzerwane do dnia dziejszego używanie tej nazwy wśród turystów i osób związanych z branżą przewodnicką, również w literaturze typu przewodnikowego, od jakiegoś czasu spotyka się z zupełnie błędnym, ale niestety coraz bardziej rozpowszechnionym w nowych mediach elektronicznych nazewnictwem powstałym za biurkiem naukowych syntez geomorfologicznych, które nijak się mają do tradycyjnego nazewnictwa miejscowego.
Abstract: Încă de la începutul anilor 1930 ai secolului al XX-lea, nu exista o regionalizare uniformă privind denumirile diferitelor părți ale Carpaților. Aceleași grupuri muntoase purtau adesea mai multe denumiri diferite, iar granițele lor erau neclare, ceea ce provoca numeroase neînțelegeri și confuzie în rândul turiștilor aflați în Carpați la acea vreme. Predomina ideea că cele mai potrivite denumiri erau cele folosite de populația locală sau, eventual, denumirile geografice care se inspirau din acestea. În 1914, Kazimierz Sosnowski a propus o clarificare interesantă în ghidul său dedicat Beskizilor Occidentali, bazată pe denumirile administrative folosite în zonă, asociate teritoriilor care existau de zeci de ani. Prima diviziune profesională a Carpaților din punct de vedere turistic a fost publicată în anul 1936, în revista „Turysta w Polsce” de Mieczysław Orłowicz, iar doi ani mai târziu, ulterior corecturilor și completărilor, a fost publicată în numărul 4 al culegerii Departamentului pentru Studii de Turism al Universității Jagiellone. Autorul articolului a urmărit pe scurt peripețiile denumirii acestui grup muntos, numit Munții Myślenicki începând cu a doua jumătate a secolului al XIX-lea, iar apoi, Munții Beskid Myślenicki, de la începutul secolului al XX-lea. Utilizarea neîntreruptă până în ziua de azi a acestei denumiri în rândul turiștilor și al persoanelor implicate în domeniul ghidajului, precum și în literatura de tip ghid turistic, se confruntă de ceva vreme cu o denumire complet eronată, dar din păcate din ce în ce mai răspândită în noile mass-media electronice – un nume creat la birou, în cadrul sintezelor științifice de geomorfologie, care nu are nicio legătură cu denumirile tradiționale locale.
Słowa kluczowe: regionalizacja, turystyczny podział Karpat, Beskid Myślenicki, Karpaty Zachodnie.
Cuvinte cheie: regionalizare, diviziune turistică a Carpaților, Munții Beskid Myślenicki, Carpații Occidentali.