Streszczenie: Uznańscy związali swoje losy z Podhalem z chwilą nabycia części dóbr dawnego starostwa nowotarskiego, które po pierwszym rozbiorze przejął skarb austriacki, a następnie, po wojnach napoleońskich, podzielił na sekcje i sprzedał osobom prywatnym. Czwartą sekcję, czyli szaflarską, nabyli w 1819 r. na licytacji we Lwowie, małżonkowie Tomasz i Honorata Uznańscy. Obejmowały one środkową część polskich Tatr, od Koszystej na wschodzie, do Giewontu – na zachodzie. Z Podhalem, z racji posiadania tu dóbr ziemskich, związały swoje życie trzy pokolenia Uznańskich na ponad 125 lat. W 1945 r., w ramach wywłaszczania przez władze komunistyczne właścicieli ziemskich, odebrano Jerzemu Uznańskiemu pozostającą jeszcze w jego rękach część dóbr szaflarskich. Udało mu się jedynie zachować willę „Jarczysko” w Jaszczurówce.
Słowa kluczowe: Uznańscy, dominium szaflarskie, Podhale, Tatry, Karpaty Zachodnie.
Abstract: Cei din familia Uznański și-au legat destinele de Podhale odată cu dobândirea unei părți din vechile proprietăți ale stărostiei Nowy Targ, care, după prima împărțire a Poloniei, au fost preluate de trezoreria austriacă și ulterior, după războaiele napoleoniene, au fost împărțite în secțiuni și vândute persoanelor private. A patra secțiune, cea din Szaflary, a fost achiziționată în anul 1819 în cursul unei licitații din Liov, de soții Tomasz și Honorata Uznańscy. Acestea ocupau partea centrală a Munților Tatra din Polonia și se întindeau de la Koszysta din est până la Giewont, în vest. Trei generații ale familiei Uznański și-au legat destinele de Podhale vreme de peste 125 de ani, datorită pământurilor pe care le dețineau aici. În anul 1945, în contextul exproprierii de către autoritățile comuniste a proprietarilor de pământuri, lui Jerzy Uznański i-a fost confiscată partea rămasă din proprietățile din Szaflary, care se afla încă în mâinile sale. A reușit să-și păstreze doar reședința „Jarczysko” din Jaszczurówka.
Cuvinte-cheie: Uznańscy, dominium Szaflary, Podhale, Tatra, Carpații de Vest.
Анотація: Родина Узнанських пов’язала свою долю з Підгаллям тоді, коли придбала частину маєтку колишнього Новотарського староства, яке після першого поділу Польщі перейшло до австрійської скарбниці, а ще згодом, після наполеонівських воєн, його поділили на частини і розпродали приватним особам. Четверту ділянку, шафлярську, 1819 року на аукціоні у Львові придбало подружжя Томаша і Гонорати Узнанських. Ці землі охоплювали центральну частину польських Татрів, від Кошистої на сході до Ґєвонту на заході. Позаяк Узнанські володіли тут земельними маєтками, три покоління цієї родини на понад 125 років пов’язали своє життя з Підгаллям. 1945 року, в рамках експропріації землевласників комуністичною владою, в Єжи Узнанського відібрали частину шафлярських маєтків, які ще залишалися в його руках. Йому вдалося зберегти лише віллу «Ярчисько» в Ящурівці.
Ключові слова: родина Узнанських, шафлярський маєток, Підгалля, Татри, Західні Карпати.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego